Mijn vader is niet meer. Na een lang leven als Nederlander in Amerika heeft hij het leven verlaten en laat daarbij veel (gekozen) familieleden achter.

Rotterdam

Mijn vader Max groeide op in Rotterdam als een jongen die veel alleen was met een zeer bezorgde moeder; hij was geboren met één hand. Zijn ouders zijn gescheiden toen hij 4 jaar was, in de beginjaren van de oorlog. Beide zaken hebben hem gevormd.

Hilversum

Om in levensonderhoud te voorzien huurde zijn moeder, Wil Potgieser, een groot huis in Hilversum en ging als hospita kamers verhuren aan gegoede dames en heren. Een van de huurders was mijn vader’s latere stiefvader, Ted van Dijck. Mijn vader heeft een groot deel van zijn jonge jaren in Hilversum doorgebracht en heeft daar op de lagere school gezeten.

Zijn moeder en stiefvader zijn zo met Max, en de twee zoons van zijn stiefvader Hans en Piet, door de oorlog en de hongerwinter gekomen. Kort na hun huwelijk is ook zus Netty geboren en was het gezin van 4 kinderen compleet. Ondanks de oorlog had Max een fijne jeugd in Hilversum waar hij met plezier aan terugdacht.

Amsterdam

Nadat zijn stiefvader een goede baan gevonden had in Amsterdam, is het hele gezin daarheen verhuisd. In Amsterdam heeft Max dan ook op de HBS (voortgezet onderwijs) gezeten en is later mathematica gaan studeren aan de universiteit. Max genoot van zijn studietijd en het studentenleven; samen met studiegenoten speelde hij in een jazzband op de tuba.

Via vrienden in Hilversum leerde hij zijn eerste vrouw Ria kennen, mijn moeder. In 1962 zijn zij getrouwd maar, vanwege de grote woningnood in Nederland, kregen ze pas meer dan een jaar later een bovenwoning in de Javastraat in Amsterdam.

Poughkeepsie & Kingston – Amerika

Begin jaren ’60, na enige jaren bij Bull te hebben gewerkt, is mijn vader gaan werken voor IBM Nederland.  Daar werden zijn werkzaamheden zo gewaardeerd dat hij vrijwel direct regelmatig op asignment ging naar Poughkeepsie en later Kingston in de USA met een kleine groep Nederlandse ‘Beamers’ (IBM’ers). Direct na zijn huwelijk met mijn moeder waren deze asignments zo regelmatig en langdurig dat in 1964 ook de echtgenoten van deze groep medewerkers meegingen.

Verschillende jaren later ging mijn vader voor het eerst met zijn vrouw en jonge zoon (mij!) meerdere maanden in Poughkeepsie wonen om aan grote IBM projecten te werken. De overgang van de immense mainframe computers (een computer zo groot als een hele grote kamer) naar de IBM 3270 computerterminals, de latere IBM Personal Computer, was een van zijn grote projecten.

Eenmaal weer terug in Nederland, het vervolgens samen een huis laten bouwen en verschillende verhuizingen, bleek de relatie tussen mijn vader en moeder niet bestendig en zijn ze apart gaan wonen. Mijn moeder is toen in Eindhoven gaan wonen en mijn vader had steeds grotere IBM-opdrachten in Kingston, Amerika.

Na een klein jaar gescheiden geleefd te hebben, hebben ze in 1972 toch een poging gedaan om het huwelijk te redden, eigenlijk alleen in mijn belang (zo vertelde mijn vader mij later). Ze besloten alles te verkopen of in te pakken en in Amerika te gaan wonen om een nieuwe start te maken. Helaas was deze nieuwe start geen succes en ben ik met mijn moeder terug naar Nederland verhuisd en zijn wij weer in Eindhoven gaan wonen. Mijn vader bleef achter in Amerika.

In de zomervakanties ging ik meerdere weken logeren bij mijn vader, de rest van het jaar was ik in Nederland bij mijn moeder. Hier ontstond ook een periode waarin mijn vader en ik elkaar soms vele jaren niet zagen of spraken.

Enkele jaren later leerde mijn vader zijn 2de vrouw kennen, Peggy. Helaas heeft dat huwelijk maar een paar jaar geduurd.

Ondertussen groeide het aantal en de omvang van de projecten waaraan hij werkte bij IBM. Zo was hij niet alleen een van de ontwikkelaars van computersystemen voor bedrijven als Boeing, maar schreef hij ook de speciale software voor toetsenborden zodat ze met alle soorten computertalen en -terminals overweg kunnen.

Begin jaren 80 leerde mijn vader zijn 3de vrouw, Margarete en haar 3 jongvolwassen kinderen Kathleen, John en Tina, kennen. Zij vierden samen hun 40-jarig huwelijksjubileum enkele weken voor zijn overlijden.

Inmiddels kreeg hij ook de leiding over een steeds groter wordende afdeling bij IBM Kingston, met soms wel 40 tot 60 medewerkers. Zijn medewerkers hebben nu nog steeds goede herinneringen aan het samenwerken met Max in de ’90 jaren; daarbij nu nog aangeduid worden als ‘waarschijnlijk de beste baas die ik ooit gehad heb’. Hij gaf veel vrijheid in het uitvoeren van het werk, maar stond ook echt achter zijn medewerkers; vooral als hoger management het werk of de medewerker niet zo goed of aardig vonden.”

In mijn wekelijkse Skype-gesprekken met mijn vader bleek dat hij een hekel had aan ‘leiding geven’ en ‘managen’ en vond hij dat iedereen dat heel goed allemaal zelf kon. Die eigengereidheid kwam ook tot uiting door als team niet meer op de IBM servers te werken, maar zelf een server te bouwen en die in het huis van een van de secretaressen te plaatsen. Zo kon iedereen goed (digitaal) samenwerken vanuit huis, zonder de lastige manieren van werken van de grote corporatie. Zo werkten ze vele jaren samen aan projecten als GFIS.

Dit citaat van een van zijn medewerkers zegt het goed hoe hij ervaren werd als mens: “Max was the best manager I had at IBM of the more than a dozen managers over 40 years. He was very generous in raises and promotions which have been a significant benefit in my retirement. Several times Max saved our team and project when upper management was trying to kill it.”

Door zijn medewerkers en collega’s werd Max ook wel omschreven als “a brilliant Renaissance Man, interested in far more areas than just his narrow field of work”.

Mijn vader was zijn hele leven een zeer groot liefhebber van muziek. Van de klassieke Matheus Passion tot ’the First Lady of Jazz’ Rita Reys. Zijn enorme verzameling vinyl en CD’s is beroemd en berucht. Daarnaast was mijn vader een groot liefhebber van boeken. Tot op hoge leeftijd bestelde hij nog online Nederlandse boeken, om ook het laatste boek van Geert Mak nog te kunnen lezen of een hernieuwde uitgave van Willem Elschot (zijn favoriete schrijver).

Deze twee grote liefdes maakten het ook extra zuur dat hij de laatste paar jaren van zijn leven steeds slechter kon horen en bijna niet meer kon lezen vanwege zijn AMD (loslaten van netvlies). De laatste jaren was zijn leven ‘niet leuk meer’.

Nog ruim voor hun pensioen hebben mijn vader en Margarete vele reizen gemaakt. Niet alleen naar familie van Margarete in Duitsland, maar (juist) ook met hun favoriete vervoermiddel, de RV. Grote en lange reizen werden er gemaakt. Van Frankfurt naar Venetië, van New York naar Canada of naar het zuiden van Florida.

Florida & Virginia – Amerika

Daarmee hebben ze zich uiteindelijk gevestigd in Florida, waar ze vele fijne jaren samen hebben gewoond. De laatste 5 jaar hebben dochter Tina en haar man John steeds meer en vaker voor hen gezorgd en hen uiteindelijk enkele jaren geleden meegenomen naar Virginia. Daar, in een klimaat dat veel lijkt op Nederland, is mijn vader overleden, uitkijkend over groene heuvels vol met Hollandse tulpen.

Mijn vader was niet gelovig en geloofde dan ook niet dat er nog ‘iets’ zou zijn na zijn dood. Hij was daarmee ook duidelijk in zijn wens dat er na zijn overlijden niets zou plaatsvinden aan ceremonie of afscheid. Die wens heb ik en heeft de familie in Amerika gerespecteerd.

Het is vreemd om het leven van mijn vader zo samen te vatten in een tekst; hij was zoveel meer dan dit. Het is gek dat hij er niet meer is. Ik voel het zonder te weten wat ik nu precies voel. Ik mis waarvan ik mij afvraag wat er nou eigenlijk was. Ik weet dat ik afscheid aan het nemen ben, en ik rouw.

Mijn vader, toen ik voor de laatste keer wegreed bij zijn huis – zomer 2023