‘Grensoverschrijdend gedrag’ en ‘grensoverschrijdend taalgebruik’. Volgens mij is dat wat we samen bespreekbaar moeten maken. Ons (meer) bewust worden van het effect van ons gedrag en onze taal.

Het begint met kleine bewegingen en (omgebogen) taalgebruik. Kleine zaken waar misschien geen bedoeling achter zit, maar gebaseerd zijn op gewoonten. De gewoonten zoals we die geleerd hebben in onze familie of op het werk. Gewoonten die de mensen om ons heen ook gebruiken. Gewoonten die zo gewoon zijn, dat ze niet bijzonder zijn en niet opvallen. Maar toch…

Voor de ander kan dat heel anders overkomen. De bewegingen of de woorden kunnen hard aankomen. Ze kunnen een gevoel triggeren, een mindset of een staat van ‘zijn’ oproepen. En vervolgens is het effect van die bewegingen of woorden een veranderend gedrag bij de ander.

“Woorden doen er toe.”

“Woorden doen er toe.” Net zoals bewegingen en aanrakingen er toe doen.

Een kleine opmerking of aanraking kan er al voor zorgen dat de ander zich klein of minder gaat voelen. De reactie daarop kan aanvallend zijn, maar net zo goed ontwijkend gedrag. Een combinatie van psychologische druk, stress en energieverlies is het gevolg.

opmerking

Zoals de zeer luide opmerking die ik van de week hoorde op de gang in het ziekenhuis:

“Goedemorgen meneer Jansen, we komen even naar de buik kijken.”

Waarschijnlijk met alle beste bedoelingen gezegd en in vol optimisme bedoeld. Maar bij de patiënt kan dit een grote diversiteit aan emoties en stress opleveren.

Even kort ontleden wat de effecten kunnen(!) zijn?
– ‘meneer Jansen’ —> iedereen weet nu hoe ik heet en wie ik ben. —> Ik kan mij niet (meer) verbergen
– ‘we’ —> komen ze met zoveel mensen naar mij kijken? —> Ik voel mij klein.
– ‘we’ —> heeft deze dokter persoonlijk wel belangstelling voor mij? —> Ik doe er niet toe.
– ‘even’ —> ik ben niet belangrijk, de doktoren zijn zo weer weg. —> Ik ben maar een nummer op de lijst.
– ‘even’ —> als ik wat te zeggen heb of te vragen, dan moet ik snel zijn. —> Ze hebben weinig tijd voor mij.
– ‘de buik’ —> het is mijn buik, maar de dokter ziet het als iets onpersoonlijks. —> Ik heb geen pijn, mijn buik heeft pijn.
– ‘de buik’ —> mijn buik is ziek. —> Ik ben niet ziek, het is die buik zijn schuld.

En ja, dit hoeven helemaal niet de gedachten of gevoelens van die patiënt te zijn. Misschien is het bij deze patiënt in zijn familie heel gewoon om zo samen te praten. Dan zal die patiënt daar niets anders bij voelen dan ‘prettig’ en ‘vertrouwd’. Maar de kans is vele malen groter dat dat hij het niet zo zal ervaren…

waarden en normen systeem

We worden allemaal opgevoed in ons eigen waarden en normen systeem. In de meest positieve omgang gebruiken we dat om elkaar beter te maken. In de negatieve omgang gebruiken we dat om ons beter te voelen of te maken dan de ander. Beide uitersten zetten we soms bewust, maar veel vaker onbewust in. Het is een gewoonte.

Je bewust worden van het effect van je gedrag of je taalgebruik is lastig. En nee: het betekent niet dat je ‘niets meer mag zeggen of doen’.

De beste manier om te weten of je gedrag of je taalgebruik grensoverschrijdend is?
Vraag het.
De beste manier om grensoverschrijdend gedrag of taalgebruik te stoppen?
Bespreek het.

elke dag nog vind ik dit lastig…

Misschien heb ik makkelijk praten, dit is waar ik in mijn werk dagelijks mee bezig ben. En eerlijk? Nog elke dag vind ik dit lastig. Elk gesprek probeer ik af te tasten wat het effect is van wat ik doe of zeg. Telkens zijn er momenten dat het ‘mis’ gaat en dat ik moet herstellen wat ik heb veroorzaakt. En soms lukt het om daar een heel goed en open gesprek over te hebben. Maar het blijft zoeken en leren.

En ja: makkelijker gezegd dan gedaan. Maar nu is het de tijd om er mee te beginnen. Het is voor ons allemaal een zoektocht naar beter, gelijkwaardiger en respectvoller met elkaar omgaan. Samen kunnen we dit.

#myview #grensoverschrijdend #gedrag #taalgebruik

Deze tekst is eerder verschenen op Facebook: