We zitten allemaal altijd in een transitie. Alleen beseffen we het soms niet. We houden liever vast aan makkelijke en bekende patronen. Maar soms werken die niet meer en is het tijd voor nieuwe patronen. En dat herkennen is vaak niet ‘op tijd’.

patronen

We ontwikkelen patronen om ons leven makkelijker te maken. Als we ergens eenmaal een makkelijke manier voor hebben gevonden, dan doen we dat de volgende keer weer precies op dezelfde manier. Met hoogstens een kleine aanpassing die het nog makkelijker maakt. We hebben dan ook heel ‘luie hersenen’.

We passen dus ook telkens dezelfde oplossing toe op problemen die op elkaar lijken. En opnieuw. En opnieuw. In een eindeloze repetitie. Het wordt een prachtig patroon dat als een rivier steeds verder inslijt in het landschap van onze gewoonten. Want waarom iets veranderen als het werkt?

Een moeilijke oplossing herhalen we niet snel. Alles wat makkelijk is, herhalen we wel.

van onbewust onbekwaam naar onbewust bekwaam

Leren autorijden is een goed voorbeeld van hoe zo’n patroon ontstaat.

onbewust onbekwaam – Als je heel jong bent, heb je nog niet in de gaten dat je geen auto kunt rijden.

bewust onbekwaam – In je pubertijd wil je heel graag autorijden, maar weet je heel goed dat je dat nog niet kunt.

bewust bekwaam – Als je je rijbewijs net hebt gehaald, ben je (vooral in het begin) nog heel bewust aan het schakelen en de pedalen aan het bedienen.

onbewust bekwaam  – Enkele jaren na het halen van je rijbewijs denk je eigenlijk niet eens meer na met welke voet je nu schakelt en met welke voet je moet remmen. Dat weten je voeten als vanzelf. Je rijdt zó met je auto weg, zonder erover na te denken!

Je hebt een patroon ontwikkeld.

en dan werkt het patroon niet meer…

Uit onszelf veranderen we nooit zomaar een patroon. Invloeden van buitenaf zijn nodig.

In het voorbeeld hiervoor: je koopt een auto met automaat ter vervanging van je handgeschakelde auto.

In eerste instantie gaan we stug door met het oude patroon. Het werkte toch altijd? We snappen eigenlijk niet eens waarom het niet (meer) werkt. We stoten onze neus en voelen ons ongemakkelijk.

Totdat we het besef krijgen dat we het oude patroon in een nieuwe situatie proberen toe te passen. We nemen achter het stuur plaats, starten de auto en krijgen de auto niet in de eerste versnelling…

In dit voorbeeld is het redelijk makkelijk om te beseffen wat het nieuwe patroon moet worden. In het dagelijkse leven kan het nogal eens een zoektocht zijn. Je valt weer terug in de fase ‘bewust onbekwaam’ en gaat op zoek naar de makkelijkste manier voor de nieuwe situatie. Je bent in transitie naar het nieuwe patroon.

in transitie

In die transitie zijn we heel bewust bezig: we weten wat niet werkt, maar hebben nog geen idee wat wel werkt. Zelfs als we het nieuwe patroon bijna te pakken hebben, pakken we in stressvolle situaties als vanouds het oude patroon op. En dit terwijl we weten dat het niet werkt… hét kenmerk dat je het nieuwe patroon bijna te pakken hebt!

nieuw patroon

Hoe je tot een nieuw patroon komt? Heel simpel: volg de stappen in dit artikel over bewustere keuzes maken, maar vervang ‘keuzes’ voor ‘herkenbare patronen’.